Theo các nhà chuyên môn về dược liệu học của Dược liệu nam việt, nấm ngọc cẩu thực chất là hoa huyết sơn (tuyết sơn) theo tài liệu của Dược liệu nam việt hay có tên gọi khác là cây tỏa dương theo tài liệu về những cây thuốc và vị thuốc của cố giáo sư Đỗ Tất Lợi.
TRONG BÀI VIẾT NÀY DƯỢC LIỆU NAM VIỆT GỌI TÊN CHUNG LÀ HOA HUYẾT SƠN (THEO TÀI LIỆU CỦA DƯỢC LIỆU NAM VIỆT).
Tên gọi.
Hoa huyết sơn,Nấm ngọc cẩu, tỏa dương, cây dó đất … với cây màu đỏ gọi là hoa huyết sơn và hoa tuyết sơn với cây màu trắng, ở khu vực phía bắc người đồng bào còn gọi nó là pì lìn còn tên gọi nấm ngọc cẩu chỉ mới xuất hiện gần đây trên báo chí.
Tên khoa học.
Balanophoraceae.
Hình thái.
Là loại dược thảo trông như một cây nấm, thường sống ký sinh trên rễ của những cây gỗ thuộc họ đậu hoặc dâu tằm hay các loài tre… cao 8-15 cm, củ sần sùi. Thân ký sinh là cuống cụm hoa mang 6-10 lá dạng vảy, phiến lá hình mũi mác dài 1,5-2 cm, rộng 1-1,5 cm. Trông nó như cây nấm màu đỏ, màu trắng, nâu sẫm. Hoa tím mùi hơi hôi. Thường tìm thấy trên ngọn lúi cao trên 1500m.
Đặc điểm.
Hoa đực và cụm hoa cái đều hình trứng hay hình bầu. Hoa đực không có cuống rõ, khối phấn bị ép ngang. Hoa cái mọc xung quanh chân vảy bảo vệ, vảy hình trứng cụt đầu có 1 vòi nhụy. Hoa huyết sơn mỗi năm trổ hoa 1 lần vào mùa đông xuân, từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau rồi tàn lụi dần. Hoa huyết sơn không có quả, sinh sản vô tính, tức tái sinh bằng cách đẻ nhánh.
Nấm ngọc cẩu – Tỏa dương
Tác dụng.
Trong đông y dùng Nấm ngọc cẩu để bổ thận tráng dương, ích tinh huyết, mạnh tình dục, bổ tỳ vị, nhuận tràng, thông tiểu. Chủ trị yếu sinh lý, liệt dương, lãnh cảm, đau lưng, mỏi gối, biếng ăn. Đặc biệt khi vi thuốc hoa tuyết sơn được phối hợp với một số vị thuốc khác điều trị rối loạn tiền đình cho hiệu quả rất tốt.
Cách dùng.
Đông y sử dụng Nấm ngọc cẩu (tuyết sơn) riêng hoặc phối hợp cùng các vị thuốc khác dưới dạng thuốc sắc hay ngâm với rượu uống.
Lưu ý: Hoa huyết sơn là 1 loại nấm thân mền chứa nhiều chất dinh dưỡng nên rất dễ bị thối hoặc nấm mốc, vi khuẩn có hại sâm nhập , nên sau khi thu hái cần được bảo quản xử lý đúng kỹ thuật khoa học.
Để dùng vị hoa huyết sơn hoặc hoa tuyết sơn có hiệu quả cao dược liệu nam việt giới thiệu 1 số cách sử dụng phối hợp:
Theo dược liệu nam việt gia truyền có ghi: Tuổi cao thì khí suy nên chân tay không ấm, nguyên khí ở đan điền bị hư tổn, hoạt động ngày càng chậm chạp, khó khăn; dương khí toàn thân không có đầy đủ thì nơi xa nhất như đầu ngón chân tay mỏi, bị lạnh, tê nhức với cảm giác kiến bò trong xương (không phải phong thấp). Để bổ sung dương khí lúc này nên dùng hoa huyết sơn.
Người bị dương khí hư do hoạt động tình dục quá mức đến nỗi dương vật không còn sức cương được nữa, phải dùng đến thuốc thì dùng hoa huyết sơn. Trong đó nguyên khí hư kết hợp nhân sâm, trung khí hư kết hợp bạch truật, vệ khí hư kết hợp hoàng kỳ…
Muốn ôn bổ thận dương nên tư bổ thận âm, nhằm quân bình âm dương. Ở trường hợp này hoa huyết sơn và nhục thung dung có tác dụng giống nhau thì hoa huyết sơn mạnh hơn .
Về phương diện bổ thận tráng dương, thì hoa huyết sơn ( tuyết sơn ) chữa liệt dương, xuất tinh sớm (tảo tiết), chưa kịp giao hợp tinh đã xuất. Ngoài ra òn được dùng để bổ máu làm ăn ngon miệng, hồi phục sức khỏe, ốm dậy, sau sinh đẻ, chữa tê mỏi chân, tay, lưng, gối.
Một số cách dùng đơn giản dễ thực hiện
Bổ thận dương, chữa liệt dương: Canh hợp đồng cu của con chó với củ cây cu chó (cẩu pín với hoa huyết sơn). Dùng hai thứ này xào hoặc nấu canh để ăn. Thêm gia vị gừng, hành để phối hợp tác dụng và khử tanh. Có thể thay dương vật chó bằng dương vật dê, bò, tinh hoàn gà…
Cháo tráng dương: Hoa huyết sơn nấu với chim sẻ, chim cút, gà, thịt chó, thịt dê, thịt bò, trai, sò, tôm (những thức ăn có tác dụng tráng dương).
Bổ thận dương, ích tinh huyết: Hai quả thận (còn nguyên phần đỏ phía trên) bổ dọc, bỏ phần lõi ở giữa. Rửa sạch với nước gừng, rắc bột hoa huyết sơn vào giữa, úp hai phần lại với nhau, cuốn dọc hành hẹ, nướng vỉ hoặc hấp chín để ăn. Khi ăn có thể thái mỏng. Chấm nước mắm gừng, tỏi…
Rượu hoa huyết sơn: Khai vị, cường tráng: hoa huyết sơn thái mỏng với tỷ lệ 1 hoa huyết sơn 5 rượu . Ngâm 1 tháng. Rượu có màu đỏ sẫm, vị đắng chát thêm đường hoặc mật ong cho dễ uống. Hoặc toả dương 30g (thái lát), rượu trắng 500g ngâm 1 tuần.
Thận, tâm, tỳ đều hư gây tảo tiết: Gà trống choai 1 con, hoa huyết sơn 20g, đảng sâm 50g, hoài sơn 50g, ngũ vị tử 20g. Gà làm sạch mổ moi lấy lòng ra cho thuốc vào hầm cách thuỷ cho chín chia 2 lần ăn trong ngày. Tuần 1 lần, dùng 3 tuần. Không có gà thay bằng dạ dày lợn làm sạch, nhồi thuốc để hầm.
Chữa liệt dương, ngũ canh tiết tả (buồn đại tiện lỏng sáng sớm của người già do dương hư): Hoa huyết sơn với đậu đen. Phải ăn đều mỗi chiều tối trong nhiều ngày.
Tư thận khí hư, tảo tiết, liệt dương, ra nhiều khí hư: Hoa huyết sơn 5g, đảng sâm 3g, hoài sơn 3g, phúc bồn tử 2g, hồng trà 3g. Cho vào phích nước sôi hãm 10-15phút.
Nấm ngọc cẩu phối hợp với các vị thuốc khác điều trị hiệu quả rối loạn tiền đình sẽ được Dược liệu nam việt giới thiệu ở phần sau.
Leave a Reply